Peeling chemiczny: co to jest i na czym polega

Właściwa, dobrze dobrana pielęgnacja skóry gwarantuje jej świeży i młodzieńczy wygląd. W procesie pielęgnowania skóry ważnym etapem jest złuszczanie zrogowaciałego naskórka. Etap ten pobudza skórę do regeneracji i zwiększa możliwość przenikania substancji aktywnych aplikowanych na skórę w dalszej pielęgnacji. Na rynku kosmetycznym znajdziemy dużo preparatów służących do złuszczania skóry, poniżej przedstawimy te najbardziej popularne oraz omówimy zasadę działania peelingów chemicznych.

Co to jest peeling chemiczny?

Peeling chemiczny to produkt, którego zastosowanie w gabinecie kosmetycznym ma na celu złuszczenie warstwy rogowej naskórka i pobudzenie głębszych warstw skory do regeneracji i przebudowy. Na to jak intensywnie i głęboko będzie działał peeling chemiczny wpływa moc kwasu (pKa), jego stężenie, pH, czas aplikacji na skórze oraz liczba warstw kwasu położona na skórę. Na to jak intensywnie będzie działał peeling chemiczny ma również stan naszej skóry. Skóry wrażliwe i naczyniowe z reguły są bardziej reaktywne i podatne na działanie peelingów chemicznych. Peelingi chemiczne stosuje się w następujących zabiegach:

• starzenie się skóry – zmarszczki, utrata jędrności
• przebarwienia skóry zarówno pozapalne jaki i posłoneczne
• trądzik pospolity
• łojotok skóry
• suchość skóry
• blizny potrądzikowe
• skóra naczyniowa
• ujednolicenie kolorytu skóry

Peelingi chemiczne są dobierane indywidualnie do skóry klienta i problemu, który na tej skórze występuje. W zależności od peelingu chemicznego i producenta produktu procedura zabiegowa będzie wyglądać inaczej. Ważne jest by przed przystąpieniem do zabiegu zapoznać się z procedurą jego wykonania, ponieważ źle wykonany zabieg z użyciem peelingu chemicznego może pogorszyć stan naszej skóry i spowodować wystąpienie powikłań po zabiegowych. Kosmetolog powinien dokonać dokładnej diagnostyki skór przed dobraniem odpowiedniego peelingu chemicznego.

Ogólny podział peelingów chemicznych obejmuje podział na alfa- i beta-hydroksykwasy. Alfa-hydroksykwasy są to związki organiczne zawierające grupę hydroksylową i karboksylową położone w stosunku do siebie w pozycji alfa. Alfa-hydroksykwasy pochodzą głownie z owoców, ale można je otrzymywać również metodami chemicznymi. Do przedstawicieli alfa-hydroksykwasów należą:

• kwas glikolowy pozyskiwany z trzciny cukrowej
• kwas mlekowy obecny w zsiadłym mleku i soku pomidorowym
• kwas maleinowy obecny w jabłkach
• kwas cytrynowy obecny w soku z cytryny, pomarańczy czy ananasów
• kwas winowy obecny w winogronach i winie

Do Beta-hydroksykwasów zaliczamy kwas salicylowy pozyskiwany z kory wierzby, sosny czy kwiatów rumianku. Kwas salicylowy posiada zdolność przenikania warstwy rogowej naskórka i docierania do mieszka włosowego będącego docelowym punktem działania kwasu w terapii trądziku pospolitego. Kwas salicylowy może występować w postaci monokwasu lub jako jeden ze składniku płynu Jessnera. Roztwór Jessnera poza kwasem salicylowym dodatkowo zawiera rezorcynol i kwas mlekowy.

Na czym peeling chemiczny polega?

Z histologicznego punktu widzenia działanie hydroksykwasów polega na ścieńczeniu warstwy rogowej, pogrubieniu innych warstw naskórka, pogrubieniu skóry właściwej poprzez zwiększenie syntezy kolagenu i produkcję glikozaminoglikanów. Chemiczne złuszczanie skóry przyspiesza procesy przemiany komórkowej poprawiając strukturę skóry oraz jej wygląd. W trakcie zabiegów z użyciem peelingów chemicznych dochodzi do kontrolowanego uszkodzenia skóry na określonej głębokości. Ze względu na głębokość działania peelingi chemiczne dzieli się na:

• peelingi bardzo powierzchniowe, których zadaniem jest złuszczenie warstwy rogowej do warstwy kolczystej na głębokość 0.06mm). Do tego rodzaju peelingu chemicznego zaliczamy kwas glikolowy w stężeniu 20-50%, TCA w stężeniu 10% czy kwas salicylowy
• peelingi powierzchowne powodują złuszczenie całego naskórka aż do warstwy podstawnej na głębokość 0,45mm. Przykładem takiego peelingu chemicznego jest kwas glikolowy w stężeniu 70% czy TCA 20-30%

Powierzchowne i średnio głębokie peelingi stosowane są głównie w celu poprawy kolorytu i struktury skóry. Są one za słabe, żeby zniwelować głębokie zmarszczki czy duże zwiotczenie skóry. W przypadku skór dojrzałych z głębokimi zmarszczkami i dużą wiotkością lepiej sprawdzą się peelingi średnio głębokie i głębokie.

• peelingi średnio głębokie powodują złuszczenie naskórka i górnej warstwy skóry właściwej na głębokość poniżej 0,6mm. Do takich peelingów zaliczamy TCA w stężeniu 35-50%.
• peelingi głębokie powodują złuszczenie naskórka i skóry właściwej aż do głębokości powyżej 0.6mm. Peelingi głębokie wykonuje się przy użyciu fenolu w formule Gordona-Bakera

Rodzaje peelingów chemicznych

Na rynku kosmetycznym występuje wiele peelingów chemicznych będących monokwasami lub mieszankami kilku kwasów w różnych stężeniach. W kosmetykach będących peelingami chemicznymi możemy spotkać się z następującymi kwasami chemicznymi.

Kwas glikolowy

To główny przedstawiciel alfa-hydroksykwasów. Jego pKa wynosi 3,83, a masa molowa 76,05. Wykazuje on właściwości hydrofilne. Jest to pierwszy kwas stosowany w zabiegach złuszczających już od lat siedemdziesiątych. Ma on najmniejszą cząsteczkę spośród wszystkich kwasów AHA dzięki czemu z łatwością penetruję przez naskórek. Znajduje zastosowanie w terapii fotostarzenia, trądziku, przebarwień czy w rogowaceniu okołomieszkowym.

Kwas mlekowy

Kwas mlekowy w małych stężeniach do 10% posiada właściwości nawilżające. pKa kwasu mlekowego wynosi 3,90, a masa molowa 90,08. Ze względu na większą cząsteczkę penetracja kwasu mlekowego jest słabsza, a złuszczenie bardziej powierzchowne. Jest on łagodniejszy i bezpieczniejszy w działaniu. Kwas mlekowy stymuluję syntezę kolagenu poprawiając grubość skóry oraz dodatkowo pobudza wytwarzanie glikozaminoglikanów. Może występować jako monokwas lub w połączeniu z innymi kwasami np. w płynie Jessnera.

Kwas pirogronowy

Kwas pirogronowy wykazuje efekt metaboliczny, keratolityczny, komedolityczny, sebostatyczny i antybakteryjny. Zaliczany jest do alfa-ketokwasów i jest rozpuszczalny w tłuszczach. Jego pKa wynosi 2,49, a masa molowa 88,06. Kwas pirogronowy ulega neutralizacji (pod wpływem wody) do kwasu mlekowego, zapewnia to skórze jednocześnie dodatkowy efekt zwiększenia wiązania wody w naskórku. Szybko penetruje naskórek, powoduje powierzchowne złuszczanie, działa drażniąco. Znajduje on zastosowanie w terapii blizn potrądzikowych, fotostarzeniu oraz przebarwieniach.

Kwas migdałowy

Masa molowa kwasu migdałowego wynosi 152,14, a pKa jest równe 3,4. Ze względu na dużą cząsteczkę zdecydowanie wolnej przenika przez skórę i ma łagodne działanie dlatego polecany jest do stosowania w przypadku skór wrażliwych, naczyniowych z tendencją do trądziku różowatego. Kwas migdałowy wykazuje minimalne działanie drażniące i powoduje powierzchowne złuszczanie. Posiada on właściwości lipofilne dzięki czemu posiada zdolność penetracji gruczołów łojowych. Dodatkowo posiada działanie antybakteryjne, hamuje wzrost bakterii Staphylococcus aureus, Bacilus proteus, Escherichia coli i Aerobacter aerogenes. Kwas migdałowy nie wywołuje zwiększenia wrażliwości na promieniowanie słoneczne, dlatego zabieg może być wykonywany przez cały rok.

Kwas salicylowy

Kwas salicylowy to główny przedstawiciel beta-hydroksykwasów. Jego masa molowa wynosi 138,12, a pKa 2,97. W stężeniach do 10% wykazuje właściwości keratoplastyczne, powyżej 10% – keratolityczne, rozpuszcza cement międzykomórkowy. Ze względu na swoje właściwości lipofilne przenika do gruczołów łojowych, dlatego też stanowi podstawę terapii przeciwtrądzikowych. Kwas salicylowy nie wymaga neutralizacji, a w miejscu jego aplikacji pojawia się zbielenie skóry zależne od precypitacji kryształów kwasu salicylowego.

Kwas trójchloroctowy

Kwas trojchlorooctowy posiada spektrum działania od powierzchownego do średnio głębokiego. Jego pKa wynosi 0,7, a masa molowa 163,39. Powoduje efekt cytotoksyczny czyli uszkodzenie i śmierć komórek w wyniku bardzo niskiego pH. Bardzo szybko penetruje naskórek i skórę właściwą, prowadzi do koagulacji białek i obumarcia komórek. Neutralizacja przy zastosowaniu kwasu TCA nie jest konieczna. Głębokość złuszczania zależy od stężenia kwasu i ilości nałożonych warstw. TCA w niskim stężeniu (10-15%) jest używany do łagodzenia delikatnych zmarszczek i zaburzeń barwnikowych oraz w celu nadania skórze świeżego, gładkiego i zdrowego wyglądu. W stężeniu 35-40% wykazuje działanie przeciwzmarszkowe oraz znajduje zastosowanie w redukcji blizn potrądzikowych. 35% kwas TCA znajdziemy w preparacie MSM peeling T35P, który polecany jest dla skór dojrzałych z problemami pigmentacyjnymi. W procedurze z zabiegowej z użyciem kwasu TCA po nałożeniu zdenaturowane białko wywołuje „zbielenie” na skórze, sygnalizując zakończenie zabiegu. Zbielenie skóry po aplikacji TCA może utrzymywać się od kilku do kilkunastu minut, potem przybiera barwę czerwoną, a w kolejnych 2 dniach brązowawą. Złuszczanie zazwyczaj rozpoczyna się od środkowych fragmentów twarzy i postępuje ku obwodowi.

Efekty zabiegu

Peeling chemiczny to jeden z najpopularniejszych zabiegów wykonywanych w gabinetach kosmetologicznych i medycyny estetycznej. Intensywność efektów zabiegu z użyciem kwasów zależy o rodzaju peelingu chemicznego jaki zastosowano, stężenia kwasu, jego pH i pKa oraz kondycji skóry klienta. W przypadku zabiegów z użyciem alfa i beta-hydroksykwasów należy pamiętać, że pożądany efekt zabiegu może być widoczny dopiero po wykonaniu serii zabiegów. Efekty jakie możemy uzyskać stosując zabiegi z użyciem peelingów chemicznych to:

• eliminacja przebarwień,
• spłycenie drobnych zmarszczek,
• oczyszczenie skóry
• ujednolicenie kolorytu cery,
• spłycenie blizn potrądzikowych,
• zwężenie porów
• redukcja zaskórników

Wskazania i przeciwwskazania do zabiegu peelingu chemicznego

W przypadku zabiegów z zastosowaniem peelingów chemicznych przeciwwskazania możemy podzielić na dwie grupy – przeciwwskazania bezwzględne, których obecność nie pozwala na wykonanie zabiegu oraz przeciwwskazania względne w przypadku, których osoba wykonująca wspólnie z klientem podejmuje decyzję o przeprowadzeniu procedury.

Do przeciwwskazań bezwzględnych należą:

• występowanie ostrej infekcji bakteryjnej, wirusowej lub grzybiczej;
• ciąża i karmienie piersią;
• aktualnie stosowana doustna izotretynoina oraz okres 6 miesięcy po zakończeniu terapii;
• nadwrażliwość na substancję peelingującą;
• występowanie chorób mający wpływ na proces gojenia (np. bliznowiec, cukrzyca, choroby autoimmunologiczne, w trakcie radio- i chemioterapii);
• przyjmowanie leków fotouczulających, antydepresyjnych;
• zaburzenia emocjonalne, w tym depresja;
• nierealne oczekiwania ze strony klienta dotyczące efektów zabiegu

Do przeciwwskazań względnych należą:

• przyjmowane leki (antybiotyki, leki przeciwzapalne, antykoncepcyjne, kardiologiczne, moczopędne);
• przyjmowane zioła (np. dziurawiec, mieszanki przeczyszczające);
• przewlekła sterydoterapia doustna lub miejscowa;
• przebyte odmrożenie lub odmroziny;
• przewlekle zapalenie zatok, ponieważ często oznacza nosicielstwo gronkowca złocistego;
• atrofia lub zanik gruczołów łojowych;
• łuszczyca, przerwanie ciągłości naskórka;
• używki (palenie tytoniu, narkotyki, alkohol);
• przebyte zabiegi (lift chirurgiczny, lasery frakcyjne CO2 – do 6 miesięcy, „fotoodmładzanie” – do 1 miesiąca);
• konieczność przebywania na słońcu (np. charakter pracy, pora roku);
• atopowe zapalenie skóry

Wskazania do zabiegów z zastosowaniem peelingów chemicznych to:

• fotostarzenie
• zmarszczki
• przebarwienia posłoneczne
• przebarwienia pozapalne
• suchość skóry
• blizny potrądzikowe
• utrata jędrności skóry
• trądzik – grudkowo – krostkowy, zaskórnikowy
• trądzik różowaty
• skóra naczyniowa
• łojotok
• rozszerzone pory